A MATERIA DO TEMPO

Para Noa o primeiro que se esvaeceu foi o castelo. Iria sostiña que iso non era certo, que primeiro o fixeran as igrexas da Cidade Vella, pero ela nunca entrara nunha igrexa e non as botaba en falta. O castelo si, o seu perfil baixo, robusto, eterno, co seu drakkar poeirento e a escura cisterna na que Carlos lle deu o primeiro bico. Foi seu pai quen llo contou, aparcaba sempre no paseo, un día saíu pola mañá a traballar para volver minutos despois co rostro de xiz. O castelo desaparecera deixando só unha silueta de carriza no leito rochoso.

Axiña foron os restos das muralla e, uns días despois, a torre. Brais levaba días vendo dende a súa casa como a pedra perdía a súa substancia, como transparentaba e deixaba ver polo día a liña do horizonte e no luscofusco as luces dos barcos que abandonaban o porto. A noite anterior, contoulles no instituto cos seus ollos apampados aínda máis abertos, as luzadas do faro deixaran de visitar as súas fiestras.

O mércores seguinte Sort, o profesor de tecnoloxía, faltou as súas clases, e pouco a pouco espallouse polas aulas o ruxerruxe de que a súa casa, a máis antiga da cidade, se esvaecera como fume con todos os que nela estaban. Foi só a primeira. Paseniño os edificios máis antigos da cidade foron desaparecendo entre o abraio dos pequenos e o silencio duns adultos que finxían ignorar o que estaba a pasar, coma se obvialo fixese que aquilo que se puxera en marcha se detivese. Mais era tan difícil non ver os sinais. O resplandor primeiro da pedra, a néboa mesta que semellaba lixala e que ao clarexar amosaba os muros de cristal que exhibían os seus desesperados habitantes. Todo o proceso duraba apenas uns días, o tempo xusto para que a xente abandonase as súas casas antes de que as paredes de cristal se esvaecesen con todo o que contiñan.

Á saída do instituto, de volta a casa, os rapaces percorrían silenciosos as rúas cada vez máis baleiras, nas que medraba rápida a herba. Pasaban a tarde diante do televisor, fascinados e arrepiados polo espectáculo. Na pantalla falaban de monumentos, de edificios antiquísimos desaparecidos en todo o mundo, do éxodo, familias enteiras fuxindo das zonas vellas das cidades, o desconcerto nos ollos dos cativos, os maiores con ese ricto amargo que se lles debuxara uniformemente nos rostros. O mundo esvaráballes entre os dedos sen que soubesen como evitalo.

Un día o pai e máis o avó esperaron a Noa á saída do instituto co coche ateigado, estarían mellor na casa da praia, dixo o pai, o avó non estaba ben, o ambiente da cidade, tan deprimente, afectábao. Noa asentiu. Non quería volver á casa, ver o brillo que sen dúbida agora mesmo a marcaba, contemplar como a habitación na que vivira os seus trece anos deixaba ver os seus tesouros e as súas miserias antes de se evaporar no ar. Chorou todo o camiño, quedo dabondo para que os dous homes, pudorosos, puidesen finxir que non a oían.

Cando chegaron á casa da praia, un cubo de formigón e cristal, o pai pareceu encher os pulmóns, recuperar o control da situación. Si, alí estarían ben, na casa nova non lles pasaría ren. Por vez primeira Noa estivo tentada de preguntarlle canto sabía, canto temía do que estaba a pasar, mais non o fixo. O medo comezara a espallarse polas súas veas nunha bruma densa.

A casa estaba illada, rodeada de bosques, diante do mar. Cada noite, dende a fiestra do seu cuarto, Noa contaba as luces minguantes da vila do outro lado da ría, contemplando como o mundo recobraba manseliño as súas dimensións primeiras, preguntándose como sería estar sós nese mundo, vello e novo á vez, cando todo desaparecese.

A rapaza pasaba o meirande do día soa co avó. O vello devecía por volver á cidade, dicía que, aínda que non as puidesen ver, as casas estaban alí, que se as pensasen dabondo poderían tocalas, sentilas, habitalas de novo, e ese razoamento, por absurdo que semellase, tranquilizaba á rapaza. O resto do tempo o avó murmuraba ladaíñas das que Noa apenas podía rescatar algunha palabra ao chou, castigo, pecado, creador. A idea dun creador fascinábaa. Quizais alguén soñase o home na terra, quizais ese alguén, canso xa de protexer os seus peóns, quixese iniciar de novo a partida facéndoos comezar onde empezaran.

O pai volvía acotío no serán coa mirada opaca, mancado e cheo de rabuñadas. Non tiñan televisión, e era el quen lles contaba as novas mentres ceaban o pouco que apañara na cidade. Era optimista, as cousas parecían ir mellor, un amigo do concello dixéralle que todo estaba a piques de chegar á súa fin, pronto poderían volver á cidade, só tiñan que ser pacientes, si, ser pacientes. O avó escoitaba en silenzo, aprobando coa cabeza as frases do fillo, tiña un aspecto febril, o rostro acendido e brillante, cada vez pasaba máis tempo adormentando no sofá.

Unha tarde o avó decatouse de que lle faltaba o reloxo de peto, o único que lle deixara o seu pai, como vou lembralo agora, dicía, coma se reloxo e pai fosen a mesma cousa. Revolveron toda a casa sen atopalo, ata que o velliño se rendeu entre saloucos, e cando o pai chegou da cidade o avó durmía xa na cadeira de brazos, a grisalla do cansazo instalada no rostro. O pai deixou a mochila coa comida no chan e acariñou o curuto do vello cos dedos vernizados de sangue seco. Logo sentou no sofá, a contarlle baixiño a Noa as esperanzadoras novas do día mentres a rapaza deitaba a cabeza nas súas coxas. Nun par de semanas todo volvería a normalidade, tiñan que estar tranquilos, non se deixar levar polos nervios, todo tería unha solución. Noa sorría, deixando que as bágoas esvarasen lentas polas súas meixelas. Por entre as pálpebras medio pechadas podía ver a man do avó, onte pesada e gris, amosar vidrosa ao seu través o estampado da cadeira de brazos. Bicou a perna do pai e pechou os ollos. Precisaba tanto durmir. Quizais se soñase dabondo puidese manter o seu pai, o seu avó con vida, quizais nela alentase esa faísca de divindade capaz de soñar un mundo novo.

Publicado na Revista Abril. Monográfico de literatura galega.2006.